Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar: “İnsanlar artık arabuluculuğun faydalarını görmeye başladı”

Kayseri Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi Ruhsatname Teslim Töreni’nde konuşan Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar; “Bugün itibari ile toplam 2 milyon 170 bin 873 dosya arabulucularımıza tebliğ edilmiş oldu” diyerek arabuluculuğun toplum tarafından faydasının görülmeye başlandığını söyledi.

KTO Rifat Hisarcıklıoğlu Konferans Salonu’nda düzenlenen program saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı. Programın açılış konuşmasını yapan KTO Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Gülsoy; “Tahkim ve Arabuluculuk aslında kültürümüzde var. Bizim çocukluğumuzda insanlar arasında ister ticari, ister başka meselelerle bir itilaf olduğu zaman büyüklerimiz, ‘Aklı yeten iki adamı çağıralım, ne derse kabulümüzdür ‘ şeklinde mutabakata varırlar ve o mahallenin veya meslek grubunun ak sakallısı dediğimiz iki büyüğümüze itilaf anlatılır ve onların hakemliğinde uzlaşmaya varılıp, el sıkışılırdı. Çocukluğumda dedemin, babamın ve büyüklerimizin bu tür olayları çözdüklerine bende şahit oldum. Hatta kız istemeye bile gittiklerini gördüm. Bugün maalesef bu çok nadir uygulanıyor. Anadolu’nun Türk ve Müslüman yurdu olmasından büyük emekleri geçen Ahiliğin kurucusu Ahi Evran ve Bacıyan-ı Rum teşkilatının kurucusu Fatma Bacı bu hoşgörü ve uzlaşı tohumlarını Kayseri’de ekerek bütün Anadolu’ya hakim kılmışlardı. Takdir edersiniz ki, dünyanın hızlı değişen ekonomik ve sosyal şartları binlerce yıllık geleneğin ürünü olan bu uygulamayı değiştirdi. Ticaretin ulusal ve uluslar arası boyuta ulaşması, taraflar arasında yaşanan itilafların da mahkeme yoluyla çözülmesine yol açtı. Bizim hukuk sistemimize 2012 yılında giren ‘Arabuluculuk’ müessesesi dünya da 150’den fazla ülkede uygulanıyor. Üyelerimizin yaşadığı itilaflar halinde de devreye sokmak üzere Odamız bünyesinde 2019 yılından itibaren Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi kuruluş çalışmalarını başlattık. Tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını nedeniyle resmi açılışını 23 Ekim 2020 tarihinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu başta olmak üzere Bakanlarımız, Belediye Başkanlarımız ve Sayın Valimizin katılımıyla gerçekleştirdik. İş dünyasında yaşanan itilafların hepsinin yargı üzerinden çözülmesi, adliyelerin yükünü artırdığı gibi, üyelerimiz açısından da ciddi zaman ve itibar kayıplarına neden oluyordu. Odamız bünyesinde Meclisimizin kurulmasına oy birliği ile karar verdiği kısa adı KATATOM olan Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi ile, ecdadımızın bize öğrettiği binlerce yıllık uzlaşma ve hoşgörü kültürünün sonucu olan ‘Anadolu irfanı’ ile daha kısa sürede, daha adil ve daha şeffaf bir uzlaşma zemini oluşturduk. Uzun süren ticari davaların zaman ve maliyetini düşürmek, husumeti değil uzlaşı ve anlayışı hakim kılan bir yaklaşımı destekleyen bu sistemi getirmek için bu Merkez’i açtık. KATOTAM, İstanbul, Ankara ve İzmir’den sonra Anadolu’da kurulan ilk kurumsal tahkim merkezi olma özelliği taşımaktadır. Merkezimiz, T.C. Adalet Bakanlığı öncülüğünde ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin girişimleri ile 09 Aralık 2020 tarihinde faaliyete başlayan TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi’yle de işbirliği protokolü imzalamış ve özellikle arabuluculuk faaliyetlerini TOBBUYUM ile birlikte yürütmeye başlamıştır. Ticari hayatta zaman en önemli sermayedir. Ticaretimizi kolaylaştıracak, ekonomimizi ve yargı sistemimizi güçlendirecek, toplumsal barışımıza katkı sağlayacak her düzenleme bizim için önemli ve değerlidir. Aslında adalet ve güven duygusu bir ülkede ne kadar güçlüyse o ülkenin ekonomisi de güçlü oluyor. Arabuluculuk görüşmelerinin “gizlilik ilkesi” çerçevesi gerçekleştirilecek olması ile birlikte ticari itibarın korunması bu sistemin en büyük avantajlarından birisidir. Merkezimizde Hakem Heyetlerinin oluşturulması için iki değerli hocamız tarafından 24 saatlik Tahkim Eğitimi verildi. Eğitim sonunda akredite olmaya hak kazanan katılımcılar arasından 125 kişilik Hakem listesi oluşturuldu. Hakem listemizde her türlü uyuşmazlığı çözebilecek nitelikte, farklı sektörlerde faaliyet gösteren, alanında uzman kişiler bulunmaktadır. Biraz sonra ruhsatnamelerini vereceğimiz Hakem Heyetimizi tebrik ediyorum. Uyuşmazlıkların adil, tarafsız, hızlı ve doğru şekilde çözümü için üyelerimizi, tüm iş insanlarımızı, iş ve ticari uyuşmazlıklarında Tahkim ve Arabuluculuk Sistemi’nden yararlanmaya davet ediyorum. Divan Kurulumuz ve Hakem Heyetimiz ile birlikte Türkiye genelinde en iyi fiziki ortama sahip Duruşma Salonlarımızı oda hizmet binamızda hazırlayarak hukuki zemin oluşturduk” şeklinde konuştu.

Kayseri Cumhuriyet Başsavcısı Abdulkadir Akın ise arabuluculuğun toplumsal barışa da önemli ölçüde katkı sağladığının altını çizerek; “Kayserimizde iş insanlarımızın hukuk güvenliklerini sağlamada önemli işler göreceğine inandığım Kayseri Ticaret Odamızın Arabuluculuk Tahkim Merkezi’nin faaliyetlerini önemsediğimi ifade etmek istiyorum. Koruyucu hukuki yardım diyebileceğimiz danışmanlık uygulamaları açısından sanayi ve ticaret odaları gibi çatı kuruluşlarının mensuplarını bilgilendirici ve yönlendirici faaliyetlere ağırlık vermelerinde fayda olacağını düşünüyorum. Bu vesileyle bu merkezi ve farkındalık oluşturmak amacıyla programı düzenleyenlere teşekkür ediyorum. Eğitimlerini tamamlayan arkadaşlarımızı tebrik ediyorum. Hakemlik görevlerinin öneminin farkında olarak tarafsızlıkla, güven veren bir anlayışla tarafların hak ve hukukuna riayet ederek görevlerini ifa etmelerini temenni ediyorum. Uzun yıllardan beri gelişmiş ülkelerde uygulanan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından olan arabuluculuk bir süreden beri ülkemizde başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. Uyuşmazlığın daha kısa sürede, daha az masrafla her iki tarafın tatminini sağlayarak yargıya taşınmadan çözümlenmesi tarafların uzun sürebilecek yargılama süreçleriyle yıpranmasını engelleyeceği gibi mahkemelerin de iş yükünü azaltarak daha etkin ve verimli çalışmasına da hizmet edecektir. Hepimizin bildiği üzere arabuluculuk dosthane bir çözüm yolu olup ilişkilerin kötüye gitmesini engeller ve bozulmuş ilişkilerin düzelmesini sağlar. Öte yandan yargılamalar sonucunda verilen kararlar mevzuata uygun olmasına rağmen bazen bir tarafı bazen her iki tarafı memnun etmediğini, kararın icrasında da bir kısım problemlerle karşılaşıldığını da biliyoruz. Arabuluculuk yoluyla varılan anlaşma taraflar arasında helalleşmeyi temin etmesi itibariyle toplumsal barışa da önemli ölçüde hizmet edecektir” diye konuştu.

2 milyon 170 bin 873 dosyadan 1 milyon 379 bin 270’inde anlaşma sağlandı

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar; bugüne kadar 2 milyon 170 bin 873 dosyanın arabuluculara tebliğ edildiğini ve 1 milyon 379 bin 270 dosyasında anlaşma sağlandığını aktararak; “Arabuluculuk ve tahkim deyince Ticaret Odası ve Sanayi Odası’nın aklımıza gelmesi çok normal. New York Tahkim Merkezi’ni, Londra Tahkim Merkezi’ni ticaret odaları kurmuş. Bu anlamda baktığımızda doğru yerdeyiz. Değişen dünyada görüyoruz ki hızlı bir şekilde dava sayıları artmakta. Bunun sebebi de tabi hem ekonomik gelişme, hem köyden kente göçle birlikte hem de insanların hak arama bilincinin her geçen gün artmasıyla birlikte sadece bizim değil dünyanın her yerinde dosya sayıları artıyor. Dosya sayıları arttıkça da yeni adliyeler yapmak, yeni mahkemeler kurmak elbette bir çare ama esas olan burada mahkemeye gelecek olan dosya sayımızı da azaltıp insanların sorunlarının barışçıl bir şekilde çözebileceği arabuluculuk tahkim gibi dostane çözüm yöntemlerinin de gelişmesini sağlamak. Baktığımızda modern dünya bu anlamda bu sisteme 1970 Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başlıyor. 1980 yılında İngiltere, 1990’lı yıllarda Avrupa’nın diğer ülkeleri bu sisteme başlıyor. Bizden önce en son Yunanistan 1 yıl önce başlamıştı. Bizde 14 Kasım 2013 tarihinde ilk arabulucumuzun sicile kayıt olmasıyla birlikte bu süreci başlattık. Bu süreci başlattığımızda zor olacağının farkındaydık. Çünkü ahilik kültürü, arabuluculuk bizim kültürümüzde zaten vardı ama en çok toplum olarak mahkeme kültürüne alışılmıştı. Bunu yeniden dönüştürmek, mahkeme öncesi bir arabulucuya gitmek, tahkim sürecini kullanmak yeni bir dönüşüm ve değişim gerektiriyordu. Ancak artık değişen dünyada bu sistemleri zorluyor. Çünkü yargı sürecinin her gün yeni bir dosya ile karşılaşması alternatif çözüm yöntemlerini öne çıkarmaya daha çok ihtiyaç duyuyor. Alternatif çözüm yöntemlerinin sonucu olarak başarılı olması da dosyaların azalması ve yargı sürecinin hızlanmasını sağlıyor. Yani ikisinin de birbiri ile bağlantılı olduğunu görüyoruz. 14 Kasım 2013 tarihinde başlattığımız sistem 2013 yılında sadece 4 arabuluculuk yapmıştı. 2014 yılında bu sayı 200’e çıkmıştı. 2015 yılında bin 200’e, 2016’da 4 bin 800’e, 2017’de 27 bin 500’e, 2018’de iş davalarında arabuluculuk zorunlu dediğimizde 450 bine çıktı. 2019 yılında da ticaret davalarının arabuluculuk kapsamına alınması ile 2021 yılının Temmuz ayında da tüketici haklarının arabuluculuğun içerisine alınması ile birlikte de geçen yıl yani 2020 yılında 750 bin dosya arabuluculuk sürecine geldi. Bugün itibari ile toplam 2 milyon 170 bin 873 dosya arabulucularımıza tebliğ edilmiş oldu. Bunun 1 milyon 379 bin 270 dosyasında anlaşma sağlandı. Esasen anlaşmaya ve uzlaşmaya çok uygun olan bir toplumuz. Esas beklentimizi arabuluculuğun, toplum tarafından bilinmesi, iş dünyası tarafından bilinmesi, işveren tarafından bilinmesi idi. Şu anda haftalık 5 bin ile 7 bin arasından iki kişinin bir arabulucuyu bularak arabuluculuk yapmış olduğu sayı. Bu sayı aylık olarak ortalama 30 bin ve yıllık olarak da 300 bin oluyor. Bu da demek oluyor ki artık toplumda bu konu hakkında bilgi arttı ve bunun faydalarını insanlar artık görmeye başladı” dedi. Konuşmaların ardından ruhsatname teslim töreni gerçekleştirildi.

Programa; Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar, Kayseri Cumhuriyet Başsavcısı Abdulkadir Akın, Kayseri Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanı Mustafa Yazıcı, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Dursun Büyükbaş, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcısı İlyas Yavuz, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanı Umut İlhan Durmuşoğlu, TOBB Uyum ve Çözüm Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Nihat Bayar, TOBB Uyum ve Çözüm Merkezi Genel Müdürü Onur Yüksel, Kayseri Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyüksimitci, Kayseri Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Recep Bağlamış katıldı.