VEP ve YEK-G sitemi ile elektrik sektöründe yeni dönem başlıyor

Vadeli Elektrik Piyasası (VEP) ile AVM’ler, OSB’ler, sanayiciler gibi büyük tüketiciler gelecek dönemlerin elektriğini bugünden alarak fiyat değişimlerinden kendilerini koruyacak. Yeşil Sertifika (YEK-G) sistemi ile ise yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen her megavatsaat elektrik de sertifikalandırılacak.

Enerji Piyasası Denetleme Kurumu’nun (EPDK) sektör paydaşları ile yaptığı görüşmelerle son şeklini vererek mevzuatını hazırladığı Vadeli Elektrik Piyasası (VEP) ve Yeşil Sertifika (YEK-G) Sistemi 1 Haziran’da devreye girecek.

VEP, sürekli ticaret yöntemine göre işleyen bir piyasa. Bu piyasa; katılımcısına gelecekte yapmayı planladığı ticaretin hacmini bizzat kendisi tarafından belirleme imkanını sunacak. Bu çerçevede AVM’ler, OSB’ler, sanayiciler gibi büyük tüketiciler çeyrek dönem, yıllık dönem gibi gelecek dönemlerin elektriğini bugünden alarak fiyat değişimlerinden kendilerini koruyacak. Üreticiler de elektriğini önceden satarak fiyat değişimlerinden etkilenmemiş olacak böylece gelir öngörülebilirliğini de artırmış olacak. Bu süreçte Enerji Piyasaları İşletme’nin de (EPİAŞ) garantör rolü sistemin risk yönetimi için hayati önem taşıyor. EPİAŞ herhangi bir temerrüt riskinde alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı da alıcı rolünü üstlenecek.

“Yeşil Sertifika (YEK-G) sistemi ile ise yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen her megavatsaat elektrik de sertifikalandırılacak”

Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye’nin elektrik üretimindeki payının artması, enerjide dışa bağımlılığın ve cari açığın azalması hedefleniyor. 1 Haziran’da EPİAŞ tarafından devreye alınacak YEK-G sistemi ile bu alanda büyük bir dönüşüm başlayacak.

Bu piyasada, tüketicilerin kullandığı elektriğin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretildiği sertifikayla garanti edilecek. Tasarlanan sistem ile yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen her megavatsaat elektrik de sertifikalandırılacak. EPİAŞ, oluşturacağı piyasa üzerinden talep eden üreticiler adına elektronik YEK-G belgesi düzenleyecek ve piyasada bu belgelerin ticareti yapılarak fiyatlar serbestçe belirlenebilecek.

EPİAŞ’ın kuracağı piyasanın arz tarafında lisans sahibi yenilenebilir enerji santralleri yer alırken, talep tarafında elektrik tedarikçileri olacak. Elektrik tedarikçileri YEK-G sertifikalarını organize piyasadan veya ikili anlaşmalar yoluyla alabilecek. Bu piyasa sayesinde yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten yatırımcılar için yeni bir ürün ve gelir kalemi oluşturulacak.

Konuyu değerlendiren EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, 1 Haziran’dan sonra elektrik piyasasında çok şeyin değişeceğini, Türkiye’nin enerji ticaret merkezi olma yolunda önemli bir eşiği geçeceğini belirterek şunları aktardı:

“Gerek Vadeli Elektrik Piyasası gerek YEK-G Sistemi için; 20. yılını kutlayan EPDK’mızın gurur vesikası niteliğinde çalışmalarımız olduğunu söylemeliyim. Çok mesai harcadık ve ülkemize layık iki sistem ortaya koyduk. Özellikle VEP ile fiyat belirsizliğinden kaynaklanan riskler ortadan kaldırılırken piyasanın öngörülebilirliğini arttıracağız. EPİAŞ garantör rolü ile piyasaya olan güveni daha da arttıracak. YEK- G sistemi ile ihracatçılarımız üretim süreçlerinde yenilenebilir enerji kullandıklarını şeffaf bir şekilde kanıtlayabilecek. Sistem AB’nin de gündeminde olan karbon sınır vergileri açısından da ihracatçılarımızın elini güçlendirecek. Ayrıca, bu piyasa sayesinde yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten yatırımcılar için ilave bir gelir kalemi oluşacak ve yenilenebilir enerjiye yatırım çok daha cazip hale gelecek.”