Çiçekte 500 milyon dolarlık ihracat hayal değil

Antalya Ticaret Borsası (ATB), sezon sonrasında Kesme Çiçek Sektörel Analiz Toplantısı düzenledi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Soner Kazaz’ın moderatörlüğünde düzenlenen toplantıya, Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, Antalya Tarım ve Orman Müdürü Gökhan Karaca, Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, Karantina Müdürü Ekrem Çetin, Antalya Havalimanı Gümrük Müdürü Mustafa Güven, BATEM’den uzmanlar, ATB 6. Meslek Komitesi Üyeleri ile sektör paydaşları katıldı. Çiçek sektörünün sorunlarının gündeme geldiği toplantıda, sorunların giderilmesi halinde çiçekte 500 milyon dolarlık ihracatın gerçekleşebileceği ifade edildi.

ATB Başkanı Ali Çandır, kesme çiçek sektörünün sorun ve önerilerini gündeme getirmek için her yıl sektör paydaşlarının katılımıyla sektörel analiz toplantısı düzenlediklerini belirtti. Çandır, toplantının çıktılarını karar vericilerle paylaşacaklarını kaydetti.

Antalya Tarım ve Orman Müdürü Gökhan Karaca, kesme çiçek deyince Antalya’nın akla geldiğini belirtirken, birlikte hareket edebilen sektör paydaşlarının güçlü bir üretim potansiyeline sahip olduğunu kaydetti. Karaca, araziye ulaşım başta olmak üzere sektörün sorunlarının çözümü için çalıştıklarını anlattı.

“Antalya kesme çiçekte lider”

Moderatör Prof. Dr. Soner Kazaz, Türkiye’de 54 bin dekar alanda süs bitkileri üretildiğini, 12 bin dekarını kesme çiçeğin oluşturduğunu kaydetti. Antalya’da yaklaşık 4 bin 500 dekar alanda kesme çiçek üretiminin yapıldığını söyleyen Kazaz, “Türkiye’de 4 bin 350 dekar alanda karanfil üretilirken, bunun 2 bin 700 dekarı Antalya’da” dedi. Türkiye’nin geçen yıl 36.7 milyon dolar kesme çiçek ihracatı gerçekleştirdiğini, bunun 34 milyon dolarını karanfil ihracatının oluşturduğunu kaydeden Kazaz, “Çiçek denince akla karanfil geliyor. İhracatımızın yüzde 95’ini karanfil oluşturuyor. Türkiye 2020 yılında 634 milyon dal karanfil ihraç etti. 34 milyon dolarlık karanfil ihracatımızın 32.3 milyon dolarlık bölümünü, Hollanda, İngiltere, Polonya, Bulgaristan ve Romanya olmak üzere 5 ülkeye gerçekleştirdik” dedi.

“Yıl sonu ihracat hedefi 130 milyon dolar”

Orta Anadolu Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Yılmaz, salgın döneminin ilk 2-3 ayında en çok etkilenen sektörlerin başında çiçek sektörünün geldiğini anımsatırken, “Sonra hızlı bir atılım ile 2020’de ihracatta 107 milyon doları yakaladık. 2021 yılında çiçek sektörü ciddi bir atılım içerisinde. 2021’in ilk 4 ayında 81 milyon dolarlık kesme çiçek ihracatı gerçekleştirdik. Kesme çiçek ihracatı bir önceki yılın ilk 4 ayına göre yüzde 101.69, canlı bitkiler ihracatı ise yüzde 23 oranında artış gösterdi. Yıl sonu için kesme çiçek ihracatında 115 milyon dolar hedefini koymuştuk ama bu performansla yıl sonunda 130 milyon dolarlık ihracatı yakalarız” dedi. Dünyada kesme çiçek tüketiminin büyük çoğunluğunun 16 gelişmiş Avrupa ülkesinde olduğunu, bu ülkelerle coğrafi olarak yakın olmamıza rağmen pazardan binde 8’lik pay alabildiğini kaydeden Yılmaz, ”Avrupa pazarında yüzde 3’lük paya sahip olursak çiçek ihracatımız 500 milyon doları bulur” dedi. Yılmaz, Tarım Bakanlığı bünyesinde süs bitkileri daire başkanlığı kurulması yönünde talepte bulunduklarını, söz almalarına rağmen bu yönde bir adım atılmadığına dikkat çekti.

“En büyük sorun işçilik ve arazi”

Ziraat Odası Başkanı Nazif Alp, sektörün en önemli problemlerinden birinin işçi sorunu olduğunu kaydetti. Alp, işgücüne ulaşımda büyük sorun yaşandığını, işçilik maliyetinin toplam maliyetin yüzde 25’ini oluşturduğuna dikkat çekti. Alp, çiçeğin merkezi olan Altınova’nın imara açılmaması gerektiğini de söylerken, “İmar gündeme alındığı zaman çiçek üretimini koruyamayız” dedi.

BATEM Uzmanı Ayşe Serpil Kaya, ticarete konu olabilecek 8 karanfil çeşidi geliştirdiklerini bildirirken, “Bunları en kısa zamanda sektöre kazandıracağız” dedi. Kaya, Türkiye’nin ilk yerli karanfili Likya Kaya çeşidini özel sektörün kullanımına sunduklarını ve olumlu geri dönüşler aldıklarını belirtirken, “Yerli çeşitlerin ıslahına yönelik çalışmalarımız devam ediyor” dedi.

“Organize tarım bölgesi talebi”

Toplantıya katılan sektör temsilcileri, üretim yapacak arazi bulmakta zorlandıklarını ifade etti. Katılımcılar, sektörün büyümesi, üretim ve ihracatın artması için Hazineye ait atıl durumdaki arazilerin çiçek üretimi için tahsisi edilmesini istedi. Antalya’da Organize Kesme Çiçek Üretim Bölgesi veya Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulması gerektiğini dile getiren katılımcılar, organize bölgenin kurulmasıyla kümelenmenin sağlanabileceği, girdi maliyetinin azalacağı gibi avantajlar elde edeceklerini dile getirdi.

“Çözüm bekleyen sorunlar”

Kesme çiçekte çeşit sorununa dikkat çeken sektör temsilcileri, en çok ihracatı yapılan karanfilin dışında da ürün çeşitliliğine ihtiyaç olduğunu kaydetti. Katılımcılar, yerli çeşit geliştirilmesi konusunda akademi dünyasından destek beklediklerini ifade etti. Katılımcılar, hedef pazar olan Avrupa’da tüketimi fazla olan kesme çiçek türlerinin yetiştirilmesi gerektiği vurguladı. Katılımcılar, seralarda elektrik sorunun giderilmesi için çalışma yapılmasını isterken, havayolu taşımacılığında kargo fiyatlarının yüksekliğinden yakındı. Fiziki mezatlar yerine dijital mezatların yapılmasını isteyen sektör temsilcileri, dijital ortamın pazarlamada etkin olarak kullanılabileceğini söyledi. Girdi maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çeken katılımcılar, plastik, gübre, ilaç, işçilik ve enerji giderlerindeki artışı ürün fiyatlarına yansıtamadıklarını kaydetti. Katılımcılar, çiçekte ruhsatlı ilaç sıkıntısına dikkat çekerken, bu konuda Tarım Bakanlığı ve özel sektörün çalışma yapmasını istedi. Katılımcılar, karbon salınımı ile ilgili sektörü gelecekte bekleyen tehlikelere de değinirken, AB ülkelerinin 2022’den itibaren başlatacağı karbon vergisi konusunda da çalışma yapılması gerektiği belirtti.